Światowa Organizacja Zdrowia zaleca wyłączne karmienie piersią przez 6. pierwszych miesięcy życia dziecka. Przez „wyłączne” karmienie rozumiemy proponowanie dziecku jedynie mleka z piersi, bez dopajania wodą, soczkiem, herbatką. Zasada ta nie dotyczy niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym, w przypadku których konieczne jest przepajanie posiłków wodą, ponieważ mieszanka nie jest tak lekkostrawna jak mleko matki. Młode mamy stają wtedy przed dylematem: jaką wodę wybrać do przygotowywania żywności dla niemowląt oraz przepajania ich?
W tej sprawie najbezpieczniej jest posłuchać ekspertów. W załączniku 5. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dn. 31 marca 2011 r. w sprawie naturalnych wód mineralnych, wód źródlanych i wód stołowych – przeczytać możemy, iż najodpowiedniejsza dla przygotowywania żywności dla niemowląt jest woda niskozmineralizowana. Możemy poniższe informacje sprawdzić na butelce wody, którą wybierzemy: zawartość sodu w tego typu wodzie nie może być wyższa od 20 mg/l. Najlepiej, jeśli wynosi około 5 mg/l. Zawartość fluorków z kolei nie może przekraczać 0,7 mg/l, azotynów musi być mniej niż 0,02 mg/l, a azotanów 10 mg/l. Idealna w tym wypadku byłaby woda źródlana, niskozmineralizowana, niskosodowa, alkaliczna. Najlepiej, jeśli na butelce wybranej przez nas wody znajdziemy certyfikat świadczący o przebadaniu jej pod kątem bezpieczeństwa przy podawaniu niemowlętom.
Kiedy i w jaki sposób powinniśmy proponować dziecku wodę?
W pierwszej dobie po porodzie, jeśli dziecko urodziło się zdrowe, wykorzystuje rezerwy zgromadzone w życiu płodowym, dlatego nie ma potrzeby dopajać go i karmić. Później pomiędzy karmieniami, przypadającymi średnio co 2,5 – 3 godziny możemy proponować dziecku wodę. Aż do ukończenia pierwszego roku życia maleństwo ma aż czterokrotnie większe zapotrzebowanie na wodę niż osoba dorosła, to znaczy, że dziennie wynosi ok. 10 % masy jego ciała.
Przed podaniem dziecku wody należy ją uprzednio ugotować i ostudzić, najlepiej do temperatury zbliżonej do ciepłoty kobiecego mleka, czyli ok. 30 stopni. Maleństwom możemy podawać wodę łyżeczką, strzykawką lub używać butelek ze smoczkiem. Dzieci karmione piersią nie muszą być dopajane, ale w bardzo upalne dni warto oprócz mleka z piersi zaproponować im też wodę – podobnie jak dorośli, niemowlęta obficie się wtedy pocą, by oddać ciepło i nie przegrzać organizmu, ale efektem ubocznym może być odwodnienie. Kiedy zostawiasz dzidziusia na dłużej z tatą lub babcią, wtedy także oprócz butelek z odciągniętym mlekiem warto zostawić wodę dla maleństwa.
Jak rozpoznać, że dziecko jest odwodnione?
Natychmiastowe podanie wody jest konieczne w momencie, gdy u niemowlęcia zaobserwujemy oznaki odwodnienia. Najłatwiej o nie w gorące lato, lub gdy dziecko wymiotuje, albo ma biegunkę. Niepokój powinna wzbudzić nadmierna senność, suchość warg i cichy płacz („kwilenie”) bez łez. Jeśli pieluszka długo pozostaje sucha to znak, że dziecko nie oddawało moczu, co także wskazuje na odwodnienie. Można także sprawdzić mu ciemiączko, czyli cienką błonę znajdującą się na czubku głowy – zapadnięte, świadczy o odwodnieniu. W takiej sytuacji najlepiej od razu jechać do lekarza. Odwodnienie może być bardzo niebezpieczne – najbardziej dla tych najmłodszych pociech.
Woda, którą podajemy niemowlętom, powinna być przegotowana, nawet jeśli używamy takiej z nowo otwartej butelki, z której nikt nie pił. Przegotowywać wodę należy w otwartym naczyniu, na przykład małym rondelku lub garnuszku. W czajnikach zwykle zbiera się zbyt dużo kamienia. Wodę gotujemy przez 3-5 minut.
Jak długo możemy przechowywać otwartą butelkę wody dla naszego dziecka?
Najlepiej jak najkrócej, nawet pomimo przegotowania. Nigdy nie wolno podawać tej samej wody z buteleczki ze smokiem, z której dziecko piło już kilka godzin temu. Na smoczku w kontakcie ze śliną bardzo szybko namnażają się bakterie, a niektóre z nich – to nie przesada, a fakty – mogą prowadzić nawet do śmierci niemowlęcia. Po każdorazowym proponowaniu wody czy mleka, buteleczkę i smoczek należy dokładnie umyć, sparzyć wrzątkiem, a następnie dokładnie osuszyć, by nie dopuścić do tego, by pozostałości niewyschniętej wody zostały w środku. To także świetne środowisko do rozwoju bakterii i drobnoustrojów.
Jeśli nie zużyjesz wody z otwartej plastikowej butelki w ciągu 24 godzin, nie przygotowywuj już z niej żywności dla dziecka, tylko wypij sama. W tej sytuacji najlepiej używać mniejszych, półlitrowych buteleczek wody źródlanej, niegazowanej. Zaraz po odkręceniu korka i odlaniu takiej ilości wody, jakiej dla dziecka potrzebujesz, schowaj butelkę do lodówki.
Są także pewne zasady, których powinnaś szczególnie przestrzegać. Nigdy nie dopajaj dziecka wodą gazowaną. Gaz może zaszkodzić małemu brzuszkowi, powodując wzdęcia, kolkę, albo nawet poważniejsze dolegliwości. Nie powinno się podawać dziecku wody wysokozmineralizowanej. Nie używaj także wody z kranu, nawet jeśli masz założony specjalny filtr. Zawiera bowiem chlor, żelazo, ołów i inne metale ciężkie. Nigdy nie podawaj dziecku wody ze studni, stawów, jezior. Może być zarażona szczepem bakterii Escherichia coli, które powodują bardzo poważne dla zdrowia, negatywne skutki.
Dlaczego woda niskozmineralizowana jest najlepsza dla dzieci (i dorosłych)?
Nie powinno się obciążać organizmów niemowląt, które mają jeszcze niewykształcone układy pokarmowe, nadmiarem składników mineralnych. Większość z nich w odpowiednich proporcjach dostarczana jest już w mleku, a nadwyżka może szkodzić zdrowiu. Dotyczy to zresztą nie tylko dzieci, ale także dorosłych. Picie wody z sumą składników mineralnych powyżej 500mg/l może obciążać nerki i nie należy robić tego bez konsultacji z lekarzem.
Na wodzie o odczynie zasadowym (alkalicznej) przygotowywać możemy także inne pokarmy dla dziecka, któremu rozszerzyliśmy już dietę, tj. po 6. miesiącu życia. Część dostępnych na rynku kaszek (kaszka manna, kaszka mleczno-ryżowa, kaszka gryczana) przyrządzamy poprzez zalanie ich gorącą wodą, ponieważ są już wzbogacone mlekiem modyfikowanym albo mlekiem krowim w proszku. W takiej sytuacji należy po prostu zagotować wodę, ostudzić do temperatury ok. 50 stopni i zalać odmierzoną porcję kaszki.
Pięć zasad bezpiecznego podawania wody niemowlętom:
- Wybieraj wodę niskozmineralizowaną, źródlaną, o niskiej zawartości sodu.
- Przegotuj wodę przed podaniem w otwartym rondelku lub garnuszku przez 2-3 minuty i ostudź do temperatury 30 stopni.
- Po każdym użyciu dokładnie umyj, sparz i wytrzyj jednorazowym ręcznikiem (lub osusz) butelkę ze smoczkiem.
- Nie przechowuj dla dziecka butelki wody otwartej dłużej niż 24 godziny, nawet jeśli trzymasz ją w lodówce.
- W upalne dni często proponuj niemowlęciu wodę. Kontroluj oznaki odwodnienia.
